Đầu năm chúng ta hay chúc nhau “Vạn sự như ý”, tôi nghĩ rằng có một lời chúc thực tế hơn, đó là chúc thêm, rằng cho dù có chuyện gì bất như ý đi chăng nữa thì “Tâm an vạn sự an” hay “Vạn sự tuỳ duyên”. Vì thời nào cũng thế, chẳng thể kiểm soát “vạn sự” theo ý mình, điều duy nhất chúng ta làm được là hiểu về trái tim, hiểu về ngôi nhà bên trong nhiều kho báu của mình.
Từ cách đây 700 năm, Phật Hoàng Trần Nhân Tông đã giác ngộ và viết nên bài kệ “Cư Trần Lạc Đạo’ như một kim chỉ nam để tìm ra hạnh phúc trung dung giữa đạo và đời:
“Cư trần lạc đạo thả tùy duyên.
Cơ tắc xan hề, khốn tắc miên.
Gia trung hữu bảo hưu tầm mịch;
Đối cảnh vô tâm mạc vấn Thiền.”
Dịch ra là:
“Ở đời vui đạo hãy tùy duyên,
Đói đến thì ăn, mệt ngủ liền.
Trong nhà có báu thôi tìm kiếm
Đối cảnh vô tâm chớ hỏi thiền.”
Tuỳ duyên?
Trái với nhiều suy nghĩ “tuỳ duyên” mang hàm nghĩa “mặc kệ”, đây là một thái độ sống thuận theo quy luật của cuộc đời. Nghĩa là đời có khi lên khi xuống, ta cần hiểu được nhịp độ đó để lựa chọn cách ứng xử cho phù hợp. Có người thường nói, năm nay hạn này hạn kia, tôi nghĩ biết để cẩn trọng là tốt; nhưng để lo sợ thì không nên. Càng giai đoạn thử thách, càng khiêm cung và học hỏi thì nghĩa là biết sống.
Trong cuốn sách “Hiểu về trái tim”, chương “Tuỳ Duyên”, Thầy Minh Niệm có viết một đoạn thế này:
“Thiền sư Trần Nhân Tông thời nhà Trần của Việt Nam đã từng khuyên: “Ở đời vui đạo phải tùy duyên/ Hễ đói thì ăn mệt ngủ liền” (Cư trần lạc đạo thả tùy duyên/ Cơ tắc xan hề khốn tắc miên – Cư trần lạc đạo). Nghệ thuật giữ gìn sự thanh thản trong tâm hồn ngay giữa bao sự phiền nhiễu của đời thường chính là thái độ tùy duyên. Theo thiền sư Trần Nhân Tông, tùy duyên có nghĩa là đói thì ăn mệt thì ngủ. Nhưng ăn ra ăn và ngủ ra ngủ; việc nào ra việc ấy, không trộn lẫn nhau, không thấy việc nào quan trọng hơn việc nào; việc nào đến trước thì giải quyết trước, không nôn nóng không bâng khuâng. Mới nghe qua thật dễ, nhưng làm được thì rất khó. Ta phải thay đổi những thói quen rất lâu đời như vội vàng, lo lắng và sợ hãi. Ngay cả những kẻ sống trong chốn u nhàn cũng vẫn còn đầy dẫy những khắc khoải mong cầu thì đừng nói chi ta đang sống giữa chốn lao xao. Lẽ dĩ nhiên, không ai bắt buộc ta phải tùy duyên. Nhưng khả năng tùy duyên của ta càng lớn thì sự thanh thản trong tâm hồn sẽ càng lớn. Nếu ta vẫn còn tiếp tục đi tìm hạnh phúc ở bên ngoài thì chắc chắn ta sẽ mãi còn mong muốn và áp đặt nhân duyên thuận theo ý mình. Chỉ khi nào ta đã tìm thấy giá trị hạnh phúc chân thật nơi chính mình thì ta mới chấp nhận được mọi hoàn cảnh. Hòa nhập mọi hoàn cảnh để giúp người giúp đời mà không bị hòa tan, đó chính là mẫu người lý tưởng nhất của xã hội trong mọi thời đại.
Đến đi trong thanh thản
Không chọn lựa nhân duyên
Đông tàn rồi xuân lại
Không bớt cũng không thêm”
Nên nếu có một lời chúc tiếp theo cho ngày mùng 2 Tết này, tôi sẽ chúc bạn ‘Vạn sự tuỳ duyên” bạn nhé. Khi nhận ra được điều này (tôi vẫn tiếp tục nhắc nhở bản thân) Lộ trình khao khát và ước mơ lớn, câu trả lời cho những thắc mắc trăn trở chúng ta đang hoài công kiếm tìm, ở ngay chính bên trong “ngôi nhà tâm” vậy. Bạn thích “nhà cao cửa rộng” chứ gì? Học cách ngồi thật yên mỗi sớm và ngôi nhà ấy sẽ đưa bạn tới nhiều phước bàu nhiệm màu.
Chào ngày mới !
