Nhìn cuộc sống mà tư duy thì thực ra đâu đâu cũng thấy hệ thống: Hệ thống kinh tế, hệ thống chính trị, hệ thống xã hội, hệ thống văn hoá …. Khi làm Coaching tư duy hệ thống, tôi tập trung chính vào câu chuyện hệ thống cảm xúc của bản thân muốn lãnh đạo chính mình tốt hơn, hệ thống gia đình, và hệ thống doanh nghiệp trước hết.
Một trong những điều quan trọng mà tôi quan sát được trong quá trình phát triển của hệ thống, đó là luôn có những lực kéo từ hệ thống cũ cản trở chúng ta hình thành một nếp tư duy mới, thói quen mới hay những hành động mới.
Đó là lý do vì sao khi bạn tham gia một chương trình hội thảo rất nhiều năng lượng, xong rồi mấy ngày sau năng lượng bạn lại quay trở về mức thường ngày. Bởi vì hệ thống cảm xúc cũ, hệ thống các mối quan hệ xung quanh… sẽ kéo bạn trở lại nếp sống quen thuộc. Khi ấy thường diễn tiến tiếp với hai lựa chọn.
Phần đông chọn đi tìm những nguồn cảm hứng bên ngoài để “rót” thêm năng lượng cho hệ thống bên trong của mình, và cứ vơi lại làm cho đầy theo cách đó. Bằng shopping, bằng những chuyến du lịch, bằng những lời khuyên từ người khác, bằng xem video hài trên tiktok,… đủ kiểu. Cách đó cũng tốt, nhưng có lẽ chỉ là cái tốt tạm thời. Vì liên tục phải tìm kiếm, phải làm mới như một nhu cầu cấp thiết của cái tôi khao khát bên ngoài.
Người trí tuệ luôn là số ít, tôi quan sát được cách họ duy trì năng lượng một cách bền vững cho mình. Họ biết nhận diện ra sự lười biếng của bản thân, họ biết được rằng khi nào những hệ thống cảm xúc cũ đang vận hành. Họ biết được rằng đâu là một thái độ tỉnh thức để chọn việc đúng nên làm, điều đúng nên nghĩ.
Dù vẫn có thể có những thói quen trên như bao người (chứ không phải lối khắc kỷ bỏ qua hết mọi vật chất), họ biết rằng thứ họ đang thực sự đầu tư rất nhiều thời gian đó là học cách duy trì đều đặn những thói quen mới, vượt qua sự trì hoãn, và tạo dựng sự kỷ luật để nếp sống được cải biến tích cực hơn. Lúc này hệ thống cuộc sống được vận hành đều đặn không ngưng, tạo sức bền vì sự thay đổi này là dần dần. Tư duy chúng ta sẽ quen với những thứ “dần dần” như thế thay vì đột ngột bị ép buộc thay đổi.
Đọc tới đây, nếu bạn hiểu được thì bạn sẽ rõ vì sao bạn đặt ra rất nhiều thói quen tốt nhưng lại chưa thể thành công như mong muốn. Chẳng hạn như việc dậy sớm. Tôi xin chọn thói quen này, vì bản thân tôi và nhiều người bạn thực hành thói quen dậy sớm gần đây đều cảm thấy rõ mỗi ngày trở nên năng suất hơn, tư duy được tốt hơn và nhìn nhận cuộc sống trở nên bao quát. Bạn biết không, khi trước tôi thường thất bại với công cuộc này vì thường đặt mục tiêu quá cao. Thấy người khác dậy sớm mình cũng đặt báo thức dậy từ 4h sáng. Dậy để làm gì thì không rõ, và sự đổi giờ giấc sinh hoạt quá đột ngột. Cả thân, tâm và trí đều khó được huấn luyện theo cách này. Tôi nghĩ nếu bạn cũng từng như vậy thì lời khuyên là hãy từ từ và thong dong rèn luyện. Hôm qua thức dậy lúc 7h30 thì chuyển dần lên 7h, rồi 6h30, rồi 6h… Dần dần cải biến. Nhất là tập cho mình thói quen ngủ sớm thì dậy sớm mới khoẻ. Và đặc biệt nên tìm một lý do đủ thôi thúc bạn dậy sớm mỗi ngày. Khi thực hành được thói quen dậy sớm gần 2 tháng nay, tôi quan sát được điều mình muốn làm mỗi sớm nhất là “Viết”. Tôi viết ra những điều trong tư duy của mình, vào thời khắc bình minh khi suy nghĩ vẫn có nhiều điều kiện để tập trung ở mức cao độ nhất. Viết ra chia sẻ, viết sách, viết giáo trình. Thực ra viết hay làm gì cũng là cho chính mình.
Nhìn cuộc sống và tư duy như một hệ thống cho bạn thấy rất nhiều điều. Ít nhất là năng lực để bạn kết nối với hệ thống cảm xúc của mình một cách sâu sắc. Ít nhất là bạn đang rất tôn trọng phiên bản hiện tại của mình và tác động theo cách ít “bạo lực” nhất. Tư duy hệ thống đôi khi bắt đầu theo cách đơn giản như vậy. Bình tâm để thấy bức tranh lớn cuộc sống, kết nối với những giá trị bên trong – đó là cách để tư duy của bạn ngày càng trở nên rộng lớn và sâu sắc.
Chúc bạn một ngày chủ nhật an lành bên chính mình và gia đình!
Bạn cũng có thể tìm thấy cơ hội hiểu hơn về tư duy hệ thống tại đây, cùng với tôi qua 1 phiên Coach: https://forms.gle/TLn4S3epMDGaJk127
Hà Nội, 26/02/2023. Một ngày nắng đẹp cuối tháng 2.
Viết trong sự thong dong dù vẫn nhiều thử thách đón chờ phía trước. Nhưng tôi biết, đâu là điều mình tập trung. Sự chia sẻ, sự thịnh vượng, sự trí tuệ và nội lực.
