10 CHỈ DẪN KHI ỨNG DỤNG & HUẤN LUYỆN AI (TỪ 0 ĐẾN 1)

Những bài học này không chỉ giúp bạn tiếp cận AI hiệu quả mà còn xây dựng tư duy đúng đắn trong kỷ nguyên công nghệ mới.

Apr 25, 2025

Sau hơn 2 năm đào tạo và coaching AI cho cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp, tôi muốn chia sẻ với các bạn những quan sát và đúc kết quan trọng từ hành trình đồng hành cùng hàng trăm học viên. Những bài học này không chỉ giúp bạn tiếp cận AI hiệu quả mà còn xây dựng tư duy đúng đắn trong kỷ nguyên công nghệ mới.

10 chỉ dẫn quan trọng khi học và ứng dụng AI

1. Ai mới là người xài AI hiệu quả?

Không phải chỉ cứ những ai giỏi công nghệ mới xài AI tốt. Hoá ra chính những ai có trí tuệ cảm xúc tốt, hay khả năng vận dụng ngôn ngữ tốt mới khả năng cao là người ứng dụng AI hiệu quả hơn.

Tôi đã chứng kiến nhiều học viên không có nền tảng kỹ thuật vẫn có thể tận dụng AI một cách sáng tạo và hiệu quả nhờ khả năng diễn đạt ý tưởng rõ ràng và hiểu biết sâu sắc về nhu cầu của mình.

2. Không có giới hạn tuổi tác

Học AI không giới hạn độ tuổi. Giới hạn duy nhất chính là tinh thần ham học, ham tìm hiểu. Học viên trẻ tuổi nhất của tôi là 9 tuổi, và học viên cao tuổi nhất là ngoài 60.

Người học AI kém hơn chưa bao giờ nằm ở tiêu chí tuổi tác, mà thường là nằm ở sự lười mày mò, không dám thử cái mới để đổi tư duy. Chính tinh thần khám phá và sẵn sàng học hỏi mới là yếu tố quyết định thành công khi tiếp cận công nghệ mới.

3. Đừng "kén cá chọn canh" khi thử nghiệm AI

Học AI không nên quá "kén cá chọn canh" khi thử nghiệm AI. Không có AI nào tốt hơn AI nào, chỉ có sự phù hợp. Không nên nghe người này người kia "phán xét", trăm người mười ý không bằng tự mình xắn tay áo vào trải nghiệm.

Chuyên gia còn có lúc nhận định sai nữa là, đó là còn chưa kể tới việc công năng của mỗi AI mỗi ngày lại khác. Vậy nên trước khi khám phá và lựa chọn AI, bạn phải trả lời được câu hỏi "Học AI để làm gì?". Đây cũng là một câu hỏi tôi cùng các học viên khám phá sâu bằng phương thức coaching trong khoá AICI sắp tới.

4. Tránh trải nghiệm AI một cách hời hợt

Cũng không nên lao vào AI nào cũng thử một tí cho biết rồi thôi, rồi kết luận "ôi dời ơi AI mới chả ai, tưởng thế nào". Cái sự biết hời hợt như thế không làm tăng thêm trí tuệ, trái lại, nó chỉ phản ánh sự hiểu biết bạn mang theo đầy thành kiến và định kiến nặng trịch.

Việc học AI đòi hỏi sự kiên nhẫn và tìm hiểu sâu. Chỉ khi bạn hiểu rõ cách một công cụ hoạt động, bạn mới có thể khai thác tối đa tiềm năng của nó.

5. Mài giũa kỹ năng AI như một thanh kiếm

AI giống như thanh kiếm, càng đem ra "đánh trận" - đem ra thực hành, luyện tập thì kiếm càng sắc. Một người không cần biết quá nhiều AI, chỉ cần vài AI tốt đem "mài" cho bén, dùng cho việc chuyên môn của mình.

Qua quá trình đào tạo, tôi nhận thấy những học viên thành công nhất là những người tập trung vào một số ít công cụ AI nhưng thành thạo cách sử dụng chúng cho lĩnh vực chuyên môn của họ.

6. Xác lập ranh giới rõ ràng với AI

Học và ứng dụng AI tuyệt đối cần nhớ mình là người làm chủ AI, xác lập ranh giới để AI "biết thân, biết phận" làm trợ lý, làm cộng sự. Chứ đừng để AI quyết định thay bản thân mình.

Quá nhiều ví dụ về việc AI viết, chính chủ chẳng duyệt, rồi xảy ra sai lầm. Luôn nhớ rằng bạn phải là người kiểm soát cuối cùng đối với mọi nội dung AI tạo ra.

7. Từ học AI "cho biết" đến học AI chuyên sâu

Học AI đang đi qua giai đoạn dàn trải, học cho biết, học cho vui, học theo trào lưu. Cảm quan của một người quan sát giới AI và các nhóm chuyên môn như tôi chủ quan cho rằng, đã tới thời kỳ học AI thì phải có sự chuyên sâu, phải có tư duy hệ thống.

Thời điểm hiện tại, chúng ta cần tiến xa hơn sự hiểu biết hời hợt để xây dựng nền tảng kiến thức vững chắc về AI và ứng dụng của nó.

8. Xây dựng tư duy hệ thống

Đã học và ứng dụng AI thì mỗi người cần có TƯ DUY HỆ THỐNG. Nhất định là thế. Cuộc sống và công việc của chúng ta vốn là những hệ thống, nay AI đang tạo ra một hệ thống mới thì việc biết tư duy và tích hợp là điều rất cần thiết.

Tư duy hệ thống giúp bạn nhìn nhận AI không chỉ như một công cụ đơn lẻ mà là một phần của quy trình làm việc lớn hơn, từ đó tìm ra cách tích hợp AI vào cuộc sống và công việc một cách “hữu cơ”.

9. Không tin mù quáng vào AI

Đừng cái gì cũng tin vào AI. Tôi thấy nhiều người đã bắt đầu thay vì hỏi anh Google thì chuyển qua hỏi chị Chat GPT. Lúc người khác hỏi đáp án từ đâu thì nói là Chat GPT bảo thế.

Ừ thì Chat GPT bảo thế nhưng bạn mới là người phát ngôn và đăng tải. Xưa kia đổ lỗi được cho thằng đánh máy, giờ đây Chat GPT tự dưng bị gán cho tội danh gõ sai. Rõ là vô lý phải không?

Luôn kiểm chứng thông tin từ AI và chịu trách nhiệm cho những gì bạn chia sẻ.

10. Cách nhìn nhận cân bằng về AI

Đừng coi thường và cũng đừng phi thường hoá "AI". Những luận điểm khinh bỉ AI không tạo được cái này cái kia như ý muốn, hay đối lập lại, coi AI như một đấng tạo sinh tạo hoá thần thánh hay đe doạ cướp việc của con người, e là đều đi vào sự cực đoan vô nghĩa.

Quan điểm của các nhà nghiên cứu AI lâu năm theo triết lý nhân văn và bền vững thường nhìn AI theo một cách trung dung, nghĩa là nhìn nhận hình thái này có cả ưu lẫn nhược. Tuy là vậy đa phần đều nhất trí rằng, AI sẽ trở thành một người bạn đồng hành trong kỷ nguyên này.

Bonus: Lời dạy từ Thầy tôi

Tôi muốn chia sẻ thêm một lời từ Thầy tôi - GS. Phan Văn Trường:

"AI không cướp đi việc của ai, nhưng có lẽ những người biết dùng thành thạo AI sẽ có nhiều ưu tiên và cơ hội công việc hơn trong tương lai, so với những người không biết AI. Và muốn làm chủ AI bắt buộc phải có Tư Duy Hệ Thống"

Lời kết

Những đúc kết trên không dành cho dân kỹ thuật, hay dân chuyên AI, chỉ dành cho những người chưa bắt đầu gì với AI, hoặc bắt đầu rồi nhưng ở lưng chừng của sự hiểu biết. Và giờ đây muốn bắt đầu bài bản và nghiêm túc trong ứng dụng AI.

Hơn 300h nghiên cứu, đào tạo và huấn luyện AI ứng dụng của tôi sẽ được thiết kế và truyền tải gói gọn trong 6 tuần học của lớp AICI - AI Core Intelligence khai giảng vào 12/05/2025 tới đây. Lớp dành riêng cho những anh chị lãnh đạo, quản lý, những người ưa thích nghiên cứu sâu muốn xây dựng tư duy hệ thống cốt lõi trong ứng dụng AI.

Nhân dịp 30/04, Trường Cốt Chinh cũng đang có ưu đãi giảm 10% học phí cho các học viên đăng ký sớm. Lớp có quy mô nhỏ để đảm bảo huấn luyện đồng hành và xuyên suốt nên ai đọc hôm nay thì nên ghi danh ngay nhé, thời AI việc không để ngày mai !

Lương Tiến Hiệp
Coach Tư Duy Hệ Thống
25/04/2025